Pilatutako nekea arintzeko egun batzutako atsedena hartzen ari naiz Goi Atlaseko herrixka baten. Egoera baliatuz, inolako oinarri zientifikorik gabeko disertazio bat eskainiko dut, atzeratutako argazki batzuk argitaratzeko aitzakia gisa.
Dirua kontzeptu ia unibertsala da, baina era desberdinetan ulertu daiteke.
(Erdi-Atlaseko tximinoek ez daukate diruaren berri, baina sardina lata bat ireki eta berehala etorriko zaizkizu negozio bila.)
Marokon diruaren grina beste edonon bezalakoa da, baina oso zaila dirudi aberastea. Baliabide kontua izango al da edo akaso know-howa falta zaie?
Nire esperientzia urritik beste bi faktore nabaritu ditut.
Batetik, denborari ematen zaion balioa. Demagun X herrialdean denbora “soberan” dagoela. Askok egonean pasatzen dituzte orduak eta iraupenerako zereginez gain ez dago etorkizunerako plan handirik. Ondorioz, saltoki bat edo beste edozein negozio irekitzen bada, funtsean, “zerbait egiteagatik” da, eta alperrik dira “hobekuntza”-rako gure filosofia mendebaldarrak.
Baina adi, aurrekoa ikuspegi “okerra” dela iruditzen bazaizu. Badaezpada, emaiogun buelta. Y herrialdean guztiari balio ekonomiko bat ematen zaio -kurioski, baliorik txikiena iraupenerako lanei-, baita denborari ere. Gehienek jo ta su lanean ematen dute denbora eta etorkizunerako planekin betetzen dute burua. Ongizatea ere dirutan neurtzen da eta horretarako denbora bera erosgai garesti bihurtzen da. Zein da orain ikuspegi “zuzena”?
Beste faktorea, familia. Hemen genetikak merkatari peto bat mundura ekartzen duenean, hurbilekoekiko konpromezuek muga jartzen diote diru pilaketari.
Ondorioz, nik behintzat ez dut aberats askorik ikusten, eta europar itxuradun negozioren baten inguruan galdetu dudanean, europar inbertsoreak aipatu dizkidate. Horren zilegitasuna eta ondorioak beste baterako utziko ditut. Ez horregatik.